Marcos Highway o Marketing Highway? Ibinulgar ni Senador Rodante Marcoreta ang Malawakang Anomalya sa Infrastruktura, Kontrata, at Budget ng DPWH

Isang mainit na pagdinig ang naganap sa Senado kamakailan matapos bulgarin ni Senador Rodante Marcoreta ang tila lumalalang katiwalian sa Department of Public Works and Highways (DPWH) — mula sa illegal na paglalagay ng mga billboard sa overpass at expressways, hanggang sa mga ghost projects, substandard na imprastruktura, at mga proyekto sa maling lugar na wala pa ring titulo.

Sa gitna ng pagtalakay ng budget para sa taong 2026, kinumpronta ni Senador Marcoreta si DPWH Secretary Vince Dizon sa tila matagal nang ginagatasan na pondo ng bayan. Inisa-isa niya ang mga obserbasyon at reklamo mula sa mga mamamayan — at ang ilan dito ay tunay na nakakagulat.

Marcos Highway, Punong-Puno ng Ads: “Sino ang Nakikinabang?”

Sa kanyang pahayag, tinukoy ni Marcoreta ang dami ng mga billboard at advertisement na ikinakabit sa mga overpass at column ng Marcos Highway at iba pang pangunahing kalsada. Aniya, kahit ipinagbabawal ang mga ito sa ilalim ng mga regulasyon, tila walang pumipigil sa mga advertiser — at mukhang may mga kumikita sa ilalim ng mesa.

“Makikita niyo sa Marcos Highway, punong-puno ng mga billboard sa overpass at haligi. Bawal ito, pero sino ang nagpapahintulot? At higit sa lahat, sino ang nakikinabang?” tanong ni Marcoreta.

Sinabi ni Sec. Dizon na base sa kanyang kaalaman, bawal nga ang mga ganoong ads, ngunit aminado siyang hindi pa niya napagtuunan ng pansin ito. Ipinangako niyang paiimbestigahan kung may mga kasong nakabinbin at kung sino ang mga sangkot.

Ngunit hindi dito natapos ang diskusyon.

Ghost Projects at “Multipurpose Housing” na Walang Pahintulot

Isa pang nakakabahalang isyu ang ibinunyag ni Marcoreta — ang tinatawag niyang “ghost projects” at mga proyektong pinopondohan ng DPWH ngunit hindi bahagi ng kanilang mandato. Kabilang dito ang isang P50 milyong “multipurpose building (housing project)” sa Mamis Occidental, na itinayo kahit wala pang maayos na dokumento sa lupang pagtatayuan.

Ayon kay Marcoreta, hindi lamang walang titulo ang lupa, kundi winasak pa ang mga bahay ng mga lehitimong residente para bigyang-daan ang proyekto. At habang isinasagawa ito, may billboard na ng Commission on Audit (COA) sa site, ngunit wala itong ginagawa.

“Sabi ng auditor post-audit daw sila. Eh paano yan kung tapos na ang proyekto at ninakaw na ang pera? Patay na ang proyekto bago pa nila masilip,” giit ni Marcoreta.

Tinuligsa rin niya ang ilang contractor na ginagamit ang DPWH para sa sariling interes. Sa isang kaso, apat na palapag sana ang plano, ngunit ginawa na lang dalawa — at ang natirang pondo, hindi na alam kung saan napunta.

Talamak ang Kalokohan: Nasaan ang Accountability?

Mariing hiniling ni Marcoreta kay Sec. Dizon na maging matapang sa pagharap sa korapsyon. Binanggit niya ang 42 kumpanyang na-blacklist mula 2020 hanggang 2025, ngunit karamihan ay pansamantala lamang ang parusa — isang hanggang dalawang taon lang.

“Kung gumawa ng ghost project, hindi na dapat makapagtrabaho sa gobyerno. Perpetual blacklisting dapat — at kasuhan para makulong,” hamon ni Marcoreta.

Tugon naman ni Sec. Dizon, salamat sa bagong batas (RA 12009), maaari nang mag-impose ng habang-buhay na pagbabawal. Nangako siyang ipatutupad ito — at hindi mangingimi sa paghabol sa mga sangkot, kahit pa kamag-anak ng mga politiko.

“Hindi kami mangingimi. Kung saan ang ebidensya, doon kami pupunta. Walang sasantuhin,” ayon sa kalihim.

Outdated na Building Code, Tulay na Bumabagsak

Isa rin sa mga sentral na punto sa pagdinig ay ang panawagan para sa mas mahigpit at updated na Building Code. Isinumite ni Senador Bato Dela Rosa ang Senate Bill No. 666 para ireporma ang National Building Code na huling na-update pa noong 1977.

“Dalawang tulay na ang bumagsak nitong taon. Kailangan nating siguraduhin na matibay ang ating mga imprastruktura. Hindi na puwede ang palusot,” ani Dela Rosa.

Ayon sa DPWH, may master plan na silang sinusunod para sa seismic resiliency ng mga tulay, paaralan, ospital, at iba pa — ngunit aminadong kulang pa rin sa pondo at monitoring.

Panawagan sa COA: ‘Pre-audit, Hindi Post-audit!’

Marcoreta at iba pang senador ay nananawagan ng balik-pre-audit sa COA upang maiwasan ang anomalya bago pa man ito mangyari. Sa kasalukuyan, pinapayagan lamang ang auditing pagkatapos nang matapos ang proyekto — kung kailan huli na ang lahat.

“Kung krimen ang nangyari, tapos na ang krimen bago pa makialam ang COA. Dapat may kapangyarihan silang mag-imbestiga habang ginagawa pa lang ang proyekto,” anang senador.

Bagamat kinumpirma ng kinatawan ng COA na may internal resolution sila na maaaring magsagawa ng fraud audit habang on-going pa ang proyekto, tila hindi ito alam o ginagamit ng maraming field auditor.

Ano ang Kinabukasan ng DPWH at ng mga Mamamayan?

Sa huli, ang pahayag ni Marcoreta ay isang panawagan para sa hustisya, integridad, at tunay na serbisyo sa bayan. Nanindigan siyang handang maging complainant laban sa sinumang sangkot sa korapsyon — kahit sino pa ito.

“Seek the truth. Huwag kang matakot, Sec Vince. Alam kong mabigat ang trabaho mo. Gawin mo ito, hindi para sa Pangulo, kundi para sa kinabukasan ng bansa,” aniya.

Sa gitna ng sunod-sunod na isyu ng katiwalian, ang tanong ngayon: Mananagot ba ang mga dapat managot? O mananatiling billboard lamang ng pangakong wala namang laman?