Matinding balita ang lumabas nitong linggo matapos ibunyag ni dating Senador Antonio “Sonny” Trillanes IV na posibleng ilabas ng International Criminal Court (ICC) ang warrant of arrest laban kina Senator Ronald “Bato” dela Rosa, Senator Christopher “Bong” Go, at dating PNP Chief Oscar Albayalde. Kaugnay ito sa mga kasong isinampa hinggil sa tinaguriang “war on drugs” ng nakaraang administrasyon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte—isang kampanyang umani ng batikos mula sa loob at labas ng bansa dahil sa umano’y libo-libong kaso ng extra-judicial killings.

Ayon kay Trillanes, tatlo lamang ang natitirang pangalan sa listahan ng mga posibleng kasuhan ng ICC sa susunod na yugto ng imbestigasyon. “Ang pending na lang ng warrant na maaring lumabas ay para kay Bato at kay Bong Go. Wala kay Digong, wala kay Sara, at anybody else,” ani Trillanes sa isang panayam.
Dagdag pa niya, may posibilidad ding maisama si Albayalde, ngunit ang pangunahing tututukan ng ICC ay sina Dela Rosa at Go bilang mga “principal implementors” ng kampanya kontra droga.

“Iba ang threshold ng ebidensya sa ICC,” paliwanag ni Trillanes. “Hindi sapat ang hearsay o dokumento lang. Ang standard nila ay ‘certainty of conviction.’ Kapag naglabas ng warrant, ibig sabihin ay kumbinsido na sila na malakas ang kaso.”

Sa parehong panayam, ibinunyag din ni Trillanes na maaring lumabas ang warrant sa unang bahagi ng susunod na taon. Dagdag pa niya, hindi na umano magtatagal bago mailabas ang mga pangalan ng mga pangunahing sangkot sa umano’y sistematikong paglabag sa karapatang pantao sa ilalim ng drug war.

Sara Duterte, Nadamay sa Usapin

Sa gitna ng lahat ng ito, muling nabanggit si Vice President Sara Duterte matapos umalingawngaw ang mga balita na may kinalaman siya sa ilang hakbang upang subukang pigilan ang kaso sa ICC.
Ayon kay Trillanes, may mga kumakalat na impormasyon na umano’y ginagamit ni Duterte ang “humanitarian” narrative—tulad ng pagbabalitang nawalan ng malay o humina ang kalusugan ng kanyang ama sa detention facility—upang makakuha ng simpatya at maantala ang proceedings.

“Walang katotohanan ‘yung sinasabi nilang hinimatay o nagkaroon ng medical emergency si Duterte sa detention center,” paliwanag ni Trillanes. “May standby medical team at hospital sa loob mismo ng ICC facility. At may 24/7 access si Duterte sa telepono para makausap ang pamilya niya.”

Dagdag pa niya, posibleng layunin ng ganitong mga pahayag ay para magmukhang “biktima” ang dating pangulo at makaapela ng pansamantalang paglaya o “interim release.” Ngunit ayon sa dating senador, napakahigpit ng mga kondisyon ng ICC pagdating sa mga ganitong apela. “Ang mga pinapayagang ma-release ay ‘yung mga terminally ill o may malalang karamdaman. Hindi kasama sa ganitong kaso ang crimes against humanity,” diin niya.

Mga Paratang ng Destabilisasyon

Isa pang mabigat na rebelasyon ni Trillanes ang umano’y lihim na plano ng kampo ni Duterte na patalsikin si Pangulong Bongbong Marcos mula sa puwesto noong nakaraang Setyembre.
Aniya, sinubukan umano ng ilang grupong maka-Duterte, kabilang ang ilang retiradong heneral, na sakyan ang malawakang protesta noong Setyembre 21 upang hikayatin ang mga sundalo na mag-withdraw ng suporta sa kasalukuyang administrasyon.

“Ang plano nila ay gamitin ang rally bilang mitsa para sa isang political upheaval—isang EDSA-style scenario kung saan mapipilitang bumaba sa puwesto si Marcos at mauupo si Sara,” ani Trillanes.
Gayunman, hindi umano ito nagtagumpay matapos ipahayag ng mga lider ng rally na hindi ito layunin ng pagtitipon.

Dagdag ni Trillanes, nananatili pa ring aktibo ang banta dahil sa patuloy na galit ng publiko sa mga isyung korapsyon, partikular sa kontrobersiyal na “ghost flood control project” na bumabalot ngayon sa pamahalaan.
“Ang political environment ngayon ay parang noong EDSA Dos,” babala niya. “Kung hindi maayos ang paghawak sa krisis, maaaring umabot ito sa punto ng impeachment o pag-aalsa.”

Pagsagot ni Bato Dela Rosa

Samantala, mabilis namang sinagot ni Senator Ronald “Bato” dela Rosa ang mga pahayag ni Trillanes. Ayon sa kanya, “lumang taktika” na umano ito ng dating senador at bahagi lang ng isang desperadong hakbang para makakuha ng pansin.
“Humina na kasi ang funding ni Trillanes, kaya gumagawa na lang siya ng ingay,” ani Dela Rosa sa isang panayam. “Hanggang salita lang ‘yan. Wala namang basehan.”

Subalit ayon sa mga tagamasid sa politika, kahit pa itinatanggi ni Dela Rosa ang mga paratang, hindi maitatangging malaking dagok ito sa imahe ng mga dating kaalyado ni Duterte.
Kung sakaling mailabas ng ICC ang warrant of arrest, maaaring humantong ito sa panibagong diplomatikong krisis, lalo’t matagal nang iginiit ng gobyerno ng Pilipinas na hindi na ito sakop ng hurisdiksyon ng ICC matapos ang pag-withdraw noong 2019.

Ang Mas Malalim na Laban

Para kay Trillanes, higit pa ito sa simpleng kaso ng pananagutan. Aniya, kailangang magsilbing aral ang kasong ito para sa mga susunod na lider ng bansa.
“Hindi pwedeng umupo ang sinuman sa kapangyarihan tapos papatayin ang sarili nilang mamamayan sa ngalan ng ‘war on drugs,’” aniya. “Ang mga Pilipinong iyon ay may karapatang mabuhay at magkaroon ng pagkakataon na magbago. Maraming dating adik ang nagbagong-buhay—bakit ang mga mahihirap, pinatay agad?”

Idinagdag pa ni Trillanes na ito na raw ang panahon para tuluyang mapanagot ang mga responsable sa libo-libong buhay na nawala. “Ito ang kabayaran sa mga kasalanan sa sambayanan. Kung walang mananagot, uulit lang ito sa susunod na henerasyon,” pagtatapos niya.

Sa ngayon, nananatiling tahimik ang Malacañang hinggil sa isyung ito. Subalit kung magpapatuloy ang mga ulat mula sa ICC, inaasahan na muling lalala ang tensyon sa pagitan ng mga kaalyado ni Marcos at ng mga natitirang tagasuporta ng pamilya Duterte.