Sa loob ng maraming dekada, iisa ang malinaw na larawan ng global manufacturing: China ang sentro ng mundo. Dito ginagawa ang mga produkto na ginagamit ng bilyun-bilyong tao—mula electronics hanggang sasakyan, mula appliances hanggang high-tech na kagamitan. Murang produksyon, mabilis na logistics, at napakalaking merkado ang nagtulak sa mga dayuhang kumpanya, lalo na mula Japan at Taiwan, na magtayo ng pabrika sa mainland China. Ngunit ngayon, may tahimik ngunit seryosong pagbabagong nagaganap—isa-isang umaalis ang mga kumpanyang minsang naging haligi ng ekonomiya ng bansa.

Hindi ito biglaang pagsabog na may sirena at anunsyo. Sa halip, parang dahan-dahang paghupa ng ingay sa mga pabrika, paglamig ng dating abalang production lines, at unti-unting pagkawala ng mga trabahong dati’y inaasahan ng libo-libong pamilya. Ang tanong ng marami: bakit ngayon, at bakit parang sabay-sabay?

Isa sa mga unang gumulat sa industriya ay ang biglaang pagsasara ng Canon ng kanilang planta sa Zhongshan. Dalawampu’t apat na taon nang tumatakbo ang pabrikang ito—isang simbolo ng matatag na presensya ng Japan sa Chinese manufacturing. Walang mahabang babala, walang unti-unting transition. Isang anunsyo, at tapos na. Libo-libong manggagawa ang agad naapektuhan. Para sa Canon, bumagsak na raw ang demand sa laser printers at hindi na nila kayang tapatan ang mabilis na pag-angat ng lokal na Chinese brands. Kahit ilang taong nag-adjust ang kumpanya, hindi na raw bumalik ang dating sigla.

Ngunit para sa mga manggagawa, hindi sapat ang paliwanag. Kung kita lang ang problema, bakit hindi sinubukan ang mas banayad na hakbang—restructuring, pagbabawas ng oras, o unti-unting pagbabago? Bakit kailangang biglaan? Dito nagsimulang pumasok ang mas malawak na usapan: hindi lang ba ito tungkol sa pera?

Habang sinusuri ang nangyari sa Canon, lumitaw na hindi ito nag-iisang kaso. Sa electronics sector, kapansin-pansin din ang unti-unting pagkawala ng Sony sa China. May mga produktong tinanggal sa kanilang website, huminto ang updates sa social media, at lumiit ang operasyon ng kanilang mobile division. Bumagsak ang benta ng Sony phones, nagsara ang ilang service centers, at may mga ulat na pati mga Japanese workers ay pinauuwi na ang kanilang pamilya dahil sa pangamba sa pangmatagalang kalagayan.

Mas malinaw at mas mabigat ang naging desisyon ng Mitsubishi Motors. Sa loob lamang ng isang taon, higit kalahati ang ibinagsak ng kanilang benta sa China. Sa harap ng patuloy na pagkalugi, tuluyan nilang inanunsyo ang pag-alis—itinigil ang production at sales, at isinara ang joint venture factory. Para sa isang global car company, hindi ito simpleng taktikal na hakbang. Isa itong malinaw na senyales na may mas malalim na problema.

May mga kumpanyang nananatili, tulad ng Panasonic, ngunit kahit sila ay nagbabawas. Itinigil ang ilang low-end appliances, isinara ang production lines, at mas pinili ang mas limitadong operasyon. Si Toshiba ay halos wala na ring sariling brand presence sa consumer market, habang si Sharp ay nag-shift patungo sa commercial at medical equipment matapos bumagsak ang market share. Iisang tema ang lumilitaw: ang dating malawak na presensya ay unti-unting lumiit.

Hindi lamang Japan ang gumagawa ng ganitong hakbang. Mas agresibo pa nga ang naging galaw ng mga kumpanyang Taiwanese. Isang malinaw na halimbawa ang TSMC, ang pinakamalaking semiconductor manufacturer sa mundo. Sa halip na palawakin ang operasyon sa China, nagtayo sila ng bagong planta sa Kumamoto, Japan. Nagsimula ang production noong Abril 25 at agad itong itinuring na mahalagang bahagi ng mas malawak na plano ng Japan at Taiwan na bawasan ang sobrang pagdepende sa China sa larangan ng semiconductors.

Hindi lang ito usapin ng teknolohiya—usapin din ito ng tiwala. Habang tumitindi ang tensyon sa rehiyon, mas naging bukas ang Taiwan sa pakikipagtulungan sa Japan. Lumakas ang suporta ng publiko, at maging ang dating sensitibong isyu gaya ng Japanese seafood ay nagbago ang ihip ng hangin. Tinanggal ng Taiwan ang lahat ng restriction na ipinataw matapos ang Fukushima disaster. Mismong pangulo ng Taiwan ay naglabas ng video na kumakain ng Japanese seafood kasama ng lokal na produkto—isang simbolo ng mas matibay na ugnayan.

Kasabay nito, tuloy-tuloy ang paghina ng interes ng Taiwan sa China. Sa unang kalahati ng taon, bumagsak sa pinakamababang antas sa kasaysayan ang Taiwanese investments sa mainland. Hindi lang ito numero sa papel. Ibig sabihin nito ay paglipat ng kapital, teknolohiya, at trabaho palabas ng China.

Noong Nobyembre, inanunsyo ng Jingpa Electronics ang tuluyang pagsasara ng kanilang operasyon sa Dongguan matapos ang halos tatlong dekada. Dati’y may mahigit 10,000 empleyado ang kumpanya at isa sila sa pinakamalaking exporter sa lugar. Matapos bayaran ang huling batch ng manggagawa, nag-liquidate ang kompanya at lumipat sa Thailand. Sa katotohanan, matagal na nilang sinimulan ang paglipat ng ilang production lines, ngunit kahit iyon ay hindi naging sapat para manatili.

Isa sa pinakamalalaking dagok ay ang unti-unting paglipat ng iPhone production palabas ng China. Noong 2025, halos 4% ng produksyon ay inilipat sa India. Maaaring maliit sa porsyento, ngunit malaki ang simbolismo. Sa loob ng maraming taon, China ang pangunahing sentro ng Apple production sa tulong ng mga Taiwanese firms tulad ng Foxconn. Ngayon, ramdam ang epekto: bumagal ang produksyon, nagkaroon ng malalaking tanggalan, at may mga pasilidad na halos tahimik na.

Ayon sa mga manggagawa, bumaba ang orders at nawala ang overtime na dati’y inaasahan. Kapag humina ang Foxconn, damay ang buong ecosystem—suppliers, logistics, at libo-libong maliliit na negosyo sa paligid. Ang dating masiglang mga komunidad ay unti-unting nawawalan ng sigla.

Sa likod ng lahat ng ito, patuloy ang tensyon sa pagitan ng United States at China. Trade restrictions, geopolitical risk, at usapin ng seguridad ang nagtutulak sa mga kumpanya na humanap ng mas “ligtas” na lugar para sa kanilang operasyon. Para sa maraming negosyo, hindi na sapat ang murang paggawa kung kapalit nito ang kawalan ng katiyakan sa hinaharap.

Ngayon, mas ramdam na sa loob ng China ang epekto. Dumarami ang nawawalan ng trabaho, mas mahirap makahanap ng bagong mapapasukan, at bumabagsak ang kumpiyansa ng mga mamimili. Kahit may bahagyang pag-angat sa retail sales, malayo pa rin ito sa dating sigla bago ang pandemya. Mas pinipili ng mga pamilya ang magtipid kaysa gumastos.

Hindi na ito simpleng economic slowdown. Pinagsama-samang problema sa real estate, supply chains, at kakulangan ng oportunidad para sa mga bagong graduates ang nagpapabigat sa sitwasyon. Marami sa mga nasa gitnang edad ang napipilitang magretiro nang mas maaga dahil wala nang lugar para sa kanila sa industriya. Sa kabila ng positibong mensahe ng state media, iba ang nararamdaman ng mga tao sa araw-araw.

Sa huli, ang pag-alis ng Japan at Taiwan companies ay hindi lang kwento ng negosyo. Isa itong malinaw na senyales na nagbabago ang balanse ng kapangyarihan sa global economy. Ang dating iisang sentro ng produksyon ay unti-unting napapalitan ng mas distributed na sistema. May mga bansang nakakakita ng bagong oportunidad, habang ang dating sentro ay humaharap sa pinakamalaking hamon nito sa loob ng maraming dekada.

Ang tanong ngayon: paano maaapektuhan ang buong rehiyon—at tayo mismo—sa mga pagbabagong ito? Kapag nagbago ang daloy ng trabaho, puhunan, at teknolohiya, tiyak na may epekto ito sa presyo, oportunidad, at kinabukasan ng marami. Ang tahimik na pag-alis na ito ay maaaring simula pa lamang ng mas malalim na pagbabago sa mundo.