Pebrero 2014. Sa isang lumang bahay sa Tacloban, tahimik na namumuhay si Francisco Garcia, 55 taong gulang, isang biyudo na tatlong buwan pa lamang ang lumipas mula nang pumanaw ang kanyang asawa, si Merlita, dahil sa kanser sa atay. Mula noon, halos hindi na siya lumalabas ng bahay. Ang kanyang mga anak ay abala na sa sariling pamilya at bihira nang makadalaw. Wala na siyang kasabay sa agahan, at ang tanghalian ay kadalasang tinatapos nang hindi man lang nauubos. Ang gabi ay mas lalong humaba, puno ng katahimikan at mga alaala ng isang tahanang dati ay masaya. Sa kanyang pag-iisa, unti-unting lumalamig ang kanyang mundo, at ang pangungulila ay tila isang malalim na bangin na unti-unting lumalamon sa kanyang kaluluwa.

Isang araw, habang nag-aayos ng mga lumang gamit sa cabinet, natagpuan niya ang lumang cellphone ng asawa. Nagpasya siyang subukang gamitin ito kahit hindi niya gamay ang mga modernong teknolohiya. Tinulungan siya ng isang batang kapitbahay na mag-install ng social media at magbukas ng account. Mula roon, unti-unti siyang namulat sa isang bagong mundo. Habang lumilipas ang mga araw, napansin niyang mas marami siyang oras na ginugol sa pagbabasa ng mga post at pagtingin ng mga larawan ng ibang mga tao. Sa isang chat group, napansin niya ang isang account na may pangalang “Jessica.” Nakalagay sa profile nito na siya ay 28 taong gulang at nagtatrabaho bilang call center agent sa Quezon City.

Nag-iwan siya ng simpleng mensahe at hindi nagtagal ay sumagot ito. Mula sa isang simpleng kumustahan, naging regular ang kanilang palitan ng mensahe. Araw-araw na siyang gumigising na may inaasahang reply, at sa gabi, laging nakatutok ang kanyang mata sa screen habang hinihintay ang huling mensahe bago matulog. Unti-unti, naramdaman ni Francisco ang pagbabalik ng init sa kanyang malamig na mundo. Ang mga salitang binibitawan ni “Jessica” ay tila gamot sa kanyang kalungkutan. Hindi niya man nakikita sa personal ang kausap, sapat na ang bawat mensaheng pumupuno sa kanyang maghapong tila ordinaryo. Sa edad na 55, muli niyang naramdaman ang pagiging mahalaga. Ngunit sa ilalim ng tuwa at kilig, unti-unti ring sumisibol ang isang emosyon na hindi niya inaasahang muling mararamdaman: pagkagusto sa isang taong hindi pa niya nakikita sa totoong buhay.

Makalipas ang ilang linggo, mas naging malalim ang koneksyon ni Francisco kay “Jessica.” Araw-araw silang nagkakausap. Nagsimula ito sa text, naging voice call, at kalaunan ay nauwi sa video call. Sa bawat pag-uusap, palaging may halakhak, may pagbabahagi ng kwento, at may mga salitang nagpapagaan ng loob ng isa’t isa. Sa mga litrato ni “Jessica,” makikita ang isang babaeng mahaba ang buhok, maamong mukha, at palangiti. Laging sinasabi nitong pagod siya galing trabaho, ngunit hindi ito naging hadlang para kausapin si Francisco gabi-gabi. Ayon kay “Jessica,” ang matandang lalaki raw ang nagsisilbing pahinga niya sa magulong mundo ng Maynila.

Sa ikatlong buwan ng kanilang pag-uusap, nagsimulang humiling si “Jessica” ng tulong pinansyal. Una, maliit na halaga para raw sa gamot ng kapatid. Sumunod, pambayad sa kuryente. Kalaunan, pambayad na sa renta sa inuupahang kwarto. Paulit-ulit ang paumanhin at paliwanag na pansamantala lang daw ito at ibabalik niya ang lahat sa tamang panahon. Hindi nagdalawang isip si Francisco. Sa isip niya, kung siya ngayon ay laging inaalala ni “Jessica,” natural lang na tumulong siya bilang kapalit.

Buwan-buwan siyang nagpapadala ng pera mula sa pensyon nila ng kanyang nasirang asawa. Minsan ay 2,000 pesos, minsan ay 5,000, at minsan ay higit pa kung kinakailangan. Hindi niya binibilang; basta’t masaya siya at may inspirasyong nagpapasaya sa kanyang araw. Sa loob ng 10 buwan, umabot sa halos 200,000 pesos ang naipadala ni Francisco. Hindi niya ito ikinuwento kahit kanino dahil alam niyang hindi ito mauunawaan ng iba, lalo na ng kanyang mga anak. Minsan, napag-uusapan nila ang posibilidad ng pagkikita. Pinangakuan siya ni “Jessica” ng kasal, sinabing kapag nakaluwag na sa trabaho at nakapag-ayos ng bahay, magpapakasal sila at magsasama. Ayon kay “Jessica,” si Francisco raw ang taong pinakamatino sa lahat ng nakausap niya online.

Ngunit kahit malapit na sila sa isa’t isa, nananatiling may mga tanong sa isip ni Francisco. Kapag nais niyang makita ang totoong bahay ni “Jessica,” may dahilan ito para umiwas. Kapag nais niyang makausap ang pamilya, sinasabi nitong hindi siya tanggap ng mga ito. Tuwing gustong dumalaw, palaging may hadlang. Sa kabila nito, pinili ni Francisco ang maniwala, hindi dahil sa bulag na pag-ibig, kundi dahil sa matinding takot na muling maiwan. Sa edad niya, hindi madaling makahanap ng taong magbibigay ng atensyon, kahit pa hindi pa sila nagkikita nang personal.

Sa isang inuupahang kwarto sa Novaliches, Quezon City, nakatira si Jester Ramirez, 26 na taong gulang, isang freelance makeup artist. Kilala siya ng mga tao sa kanilang lugar bilang “Jessica.” Matagal nang gamit ni Jester ang pangalang iyon. Doon siya kumukuha ng mga kliyente, tagasuporta, at paminsan-minsan, mga taong nagbibigay ng tulong pinansyal. Hindi ito bago sa kanya. Sa bawat lalaking nahuhulog sa matatamis niyang mga salita at pagpapanggap, nakukuha niya ang kanyang pangangailangan. Hindi madaling lumaki sa tahanang walang pagtanggap. Mula pagkabata, alam na ni Jester na iba siya. Maaga siyang lumayas mula sa Bataan matapos palayasin ng sariling ama. Sa Maynila, siya naghanap ng bagong buhay. Nag-umpisa bilang tagalinis sa salon hanggang natutong mag-makeup at sumabak sa freelance gigs. Ang pagpapanggap ay naging bahagi ng kanyang pagkatao, hindi para manloko kundi para maitawid ang bawat araw. Sa panahong salat ang oportunidad para sa mga gaya niya, naging sandata niya ang kagandahan at malambing na boses. Ngunit sa likod ng bawat matatamis na mensahe ay ang patong-patong na utang, kakulangan sa pagkain, at paulit-ulit na takot na baka matuklasan ang totoo. Hindi niya inasahang magtatagal ang pakikipag-usap kay Francisco. Ang matandang lalaki ay tila kakaiba: maalalahanin, tapat, at madaling kausap. Sa mga unang buwan, hindi niya alintana ang pinapadala nitong pera. Pero habang tumatagal, naramdaman niya ang bigat ng responsibilidad.

Tuwing magpapadala si Francisco, palaging may kasamang mensahe ng pag-asa na balang araw ay magsasama sila, bubuo ng bagong buhay. Hindi ito birong usapan. Sa puso ni Jester, ramdam niya ang pagkakagapos. Hindi siya umaasang tatanggapin ang buong pagkatao niya, pero hindi rin niya kayang magsinungaling habambuhay.

Nang dumating ang mensahe ni Francisco na nais na siyang dalawin at makilala nang personal, tila gumuho ang mundo ni Jester. Iba na ito sa mga nakaraan. May taong naglaan ng puso, ng oras, at ng salapi, at ngayon ay umaasang may katotohanan sa likod ng lahat. Sa loob ng maliit niyang kwarto, ilang araw siyang hindi mapakali. Paulit-ulit niyang tinitingnan ang sarili sa salamin. Tila hindi na sapat ang makeup, ang filter, ang malambing na boses. Dumating ang sandaling kailangan niyang mamili: magsinungaling pa o harapin ang lahat? At nang tuluyan nang sabihin ni Francisco na pupunta siya ng Maynila, hindi na siya tumutol. Inayos niya ang sarili, pinili ang motel kung saan sila magkikita, at pinilit ang sarili na manatiling matatag. Hindi niya alam kung anong mangyayari, pero alam niyang hindi na niya kayang itago pa ang buong katotohanan.

Enero 2015. Maagang bumiyahe si Francisco mula Tacloban patungong Maynila. Bitbit ang isang maliit na bag, ilang damit, at pasalubong. Sa edad niyang 55, matagal nang hindi siya nakatapak ng Maynila. Pero may kakaibang lakas ang hatid ng inaasahang pagkikita nila ni “Jessica.” Nagkita sila sa isang motel. Iyon ang lugar na ibinigay ni “Jessica,” malayo sa mata ng iba at pribado. Unang dumating si Francisco. Ilang minuto lang, dumating na rin si “Jessica,” naka-face mask at salaming malaki. Sa unang sandali, tila masaya ang lahat. Nagkumustahan, nagkatinginan, nagyakapan. Tahimik ang kwarto, malamig ang aircon, at tila normal lang ang tagpong iyon para sa isang magkasintahan na nagkita sa unang pagkakataon.

Pero habang tumatagal, ramdam ni Francisco ang kaba. May kung anong hindi niya maipaliwanag. Maayos magsalita si “Jessica” pero iwas sa mga seryosong tanong. Hindi nito binabanggit ang pamilya. Hindi rin nagpapakita ng interes sa mga planong pinangarap nilang dalawa. Sa gitna ng pag-uusap, tila nanginginig ang boses ni “Jessica” nang sabihin niyang may kailangan siyang aminin. Tahimik si Francisco. Inantay ang kasunod na salita. At matapos noon, doon na nagsimula ang pagguho. Hindi babae si “Jessica.” Ang kausap niya sa loob ng halos isang taon ay isang lalaking nagpapanggap lamang—si Jester Ramirez, isang taong ginamit ang katauhan ng isang babae para lang makaraos sa gutom, sa kahirapan, at sa pag-iisa.

Hindi agad nakapagsalita si Francisco. Nanatili siyang nakaupo. Ilang segundo, walang gumalaw. Ang mga kamay niya ay nakabigkis sa tuhod. Ang mga mata’y tulala sa sahig. Ang lahat ng alaala ng mga chat, tawag, at video call ay biglang napalitan ng kahulugan. Hindi niya maintindihan kung ano ang dapat maramdaman: galit, pagkabigo, hiya, pagkalito. At sa edad niyang iyon, ngayon lang ulit siya umibig, at ngayon din lang siya muling nabigo nang ganoon kasakit. Tumayo siya. Lumapit sa bintana, hindi tumitingin kay Jester. Tahimik ang gabi. Maririnig lang ang mahinang ingay ng traffic sa labas. Walang sinabi si Francisco, pero sa likod ng katahimikang iyon, may namuong damdaming hindi na niya kaya pang itago.

Makalipas ang sandali ng katahimikan, nagsimula nang kumirot ang dibdib ni Francisco. Sa kanyang isip, binalikan niya ang bawat padala. Bawat salitang “mahal kita.” Bawat gabing inantay ang tawag ni “Jessica.” At hindi niya matanggap na lahat ng iyon ay hindi pala totoo. Pakiramdam niya ay ginamit, pinahiya, at pinaglaruan siya. Nagsimula ang mainit na pagtatalo. Nagkaroon ng bangayan. Ang mga salita ni Francisco ay punong-puno ng bigat, galit, at sama ng loob. Nakatayo siya sa tabi ng kama habang si Jester ay nakaupo sa dulo, hindi makatingin. Pilit siyang nagpapaliwanag, sinasabing hindi niya intensyong lokohin si Francisco. Biglaan ang pangyayari. Walang pasabi, walang palatandaan. Bumunot si Francisco ng patalim mula sa kanyang bag, isang bagay na dala niya bilang proteksyon sa biyahe. Sa isang iglap lang, sinugod niya si Jester at tinamaan ito sa tagiliran.

Bumagsak si Jester sa malamig na sahig. Nabitiwan ni Francisco ang matalim at napaupo sa gilid ng kama. Nanginginig ang buong katawan. Hindi niya maintindihan kung ano ang nagawa niya. Ang galit na biglang sumiklab ay hindi niya napigilan. Sa labas ng silid, may nakarinig ng kaluskos at sigawan. Isang empleyado ng motel ang agad tumawag ng pulis. Ilang minuto lang, dumating ang mga awtoridad at kinatok ang pinto. Nang walang sumagot, pinasok nila ang silid. Tumambad sa kanila ang wala nang buhay na si Jester at si Francisco na parang estatwa sa gilid—tulala, nanlalata, at paulit-ulit na binubulong ang parehong salita: “Niloko ako.” Inaresto siya sa mismong lugar ng krimen. Hindi nanlaban. Hindi tumakas. Ang motel na dapat sana’y lugar ng pag-ibig ay naging lugar ng trahedya. At sa gabing iyon, dalawang buhay ang tuluyang nagbago.

Sa korte, dumaan si Francisco sa proseso ng paglilitis. Ayon sa kanyang abogado, ang ginawa niya ay bunga ng matinding emosyon. Nagsimula sa pagkabyudo, sinundan ng depresyon, at binasag ng panlilinlang. Hindi ito binalewala ng korte, pero hindi rin ito sapat na dahilan upang pawalan siya ng sala.

Taong 2017, naglabas ng hatol ang korte. Mula sa reclusion perpetua, ibinaba sa 15 taong pagkakabilanggo ang sentensya ni Francisco, na may posibilidad ng parole sa ikawalong taon. Sa mga hearing, wala ni isang miyembro ng pamilya ni Jester ang dumalo. Isang kaibigan lang mula sa LGBTQ community ang kumuha ng kanyang labi at nagpasimula ng isang maliit na vigil sa isang punerarya sa Novaliches. Tahimik ang libing. Si Jester, na minsang nagpakilala bilang “Jessica,” ay inilibing sa isang maliit na nitso sa ilalim ng tunay niyang pangalan.

Para kay Francisco, naging tahimik siya. Matagal bago siya nadalaw ng kanyang mga anak sa Maynila dahil sa pagiging abala ng mga ito sa kanilang mga pamilya at dahil rin hindi nila kayang makabili ng ticket sa eroplano. Para sa iba, simpleng kaso ito ng panloloko at pagpatay. Pero para sa mga nakakaintindi, mas malalim ang ugat ng lahat: kalungkutan, takot, pagkakaila, at sugat ng pagiging hindi tanggap. Hanggang ngayon, tanong pa rin sa marami kung sino ang tunay na biktima: si Francisco na umibig at naloko, o si Jester na natutong magmahal habang nagtatago sa katauhang hindi niya kayang ipakita sa mundo? At marahil, ang sagot ay wala sa korte, wala sa batas. Nasa puso ito ng bawat isa na minsang umibig, nasaktan, at hindi alam kung paano muling magtiwala.